Εκτός από την οικονομική παράμετρο της συγκεκριμένης προμήθειας, τίθεται όμως και ζήτημα επιστημονικό, καθώς αφενός οι συσκευές που αγοράστηκαν δεν αποτελούν προϊόντα εξελιγμένης τεχνολογίας (είναι μοντέλα του 2003), ενώ σε ό,τι αφορά τους απινιδωτές έχει διαμορφωθεί κατάσταση μονοπωλίου, με έναν και μόνο αντιπρόσωπο να έχει την ευθύνη για την προμήθεια και τη συντήρηση των συσκευών κρατώντας έτσι σε μία ιδιότυπη «ομηρία» τους Έλληνες καρδιοπαθείς που ζουν με εμφυτεύσιμο απινιδωτή.
Διαγωνισμός διάρκειας… 863 ημερών
Με απόφασή της στις 14 Δεκεμβρίου 2012 η Επιτροπή Προμηθειών Υγείας (ΕΠΥ) κατακύρωσε ως προμηθευτές βηματοδοτών όλων των δημόσιων και στρατιωτικών νοσοκομείων για τη διετία 2013- 2014 δύο μεγάλες πολυεθνικές εταιρίες δια των Ελλήνων αντιπρόσωπων τους. Ο ένας εξ αυτών επικράτησε και στους απινιδωτές. Η προμήθεια αφορούσε 5.000 βηματοδότες και 700 απινιδωτές, συνολικής αξίας 13,5 εκατ. ευρώ, με το ήμισυ του ποσού να αφορά τους απινιδωτές.
Επρόκειτο αναμφίβολα για έναν «μαραθώνιο» - διαγωνισμό, καθώς διήρκεσε 863 ημέρες. Η ΕΠΥ προκήρυξε τον διαγωνισμό για την προμήθεια βηματοδοτών- απινιδωτών για τα νοσοκομεία του ΕΣΥ στις 24 Σεπτεμβρίου 2010 και οι συμφωνίες της ΕΠΥ με τις επικρατούσες εταιρίες υπογράφηκαν πριν από έναν περίπου μήνα, στις 4 Φεβρουαρίου 2013. Θεωρητικά στόχος της ΕΠΥ ήταν να υπάρχει διαρκής ανταγωνισμός με τελικό σκοπό τη διαρκή μείωση των τιμών μέσω των λεγόμενων μίνι διαγωνισμών (Call off). Σύμφωνα με στελέχη του χώρου της υγείας, αυτός ο στόχος καταστρατηγήθηκε ευθύς εξ αρχής, καθώς όπως εξηγούν, από την αρχική κατακύρωση μέχρι την τελική επικράτησαν δυο κατασκευαστές. Ο ένας μάλιστα εξ αυτών συμμετείχε στον διαγωνισμό με τρεις (!) αντιπροσώπους του, από τους οποίους –νομοτελειακά πλέον- επικράτησε ο ένας.
Απινιδωτές και βηματοδότες με… «καπέλο» έως και 229%
Η διαδικασία υλοποιήθηκε βάσει εγκύκλιου της ΕΠΥ, η οποία σχετίζεται με τις διαγωνιστικές διαδικασίες και στην οποία ρητώς αναφέρεται ότι «οι τιμές στις οποίες οι φορείς προμηθεύονται βηματοδότες απινιδωτές είναι αυτές που ισχύουν στο Παρατηρητήριο τιμών». Το 2010 που τέθηκε αυτός ο όρος πράγματι ο διαγωνισμός φαινόταν επωφελής για το ελληνικό δημόσιο. Το 2013 ωστόσο ο τελικός στόχος απείχε παρασάγγας από εκείνον που είχε θέσει η ΕΠΥ τρία χρόνια νωρίτερα, καθώς οι τιμές κινούνταν πτωτικά στην Ευρώπη. Αυτό που καταλογίζεται στη διοίκηση της ΕΠΥ από παράγοντες του χώρου της υγείας είναι ότι δεν διαπραγματεύτηκε ως όφειλε με όλες τις συναφείς εταιρίες που δραστηριοποιούνται στη χώρα προκειμένου να επιτύχει πράγματι ανταγωνιστικές τιμές.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχει στη διάθεσή του το protothema.gr, το 2012 οι τιμές των βηματοδοτών και των απινιδωτών ίδιου τύπου και ίδιας παλαιότητας στην Ελλάδα και την Κύπρο παρουσιάζουν απόκλιση πολλών εκατοντάδων ευρώ.
Ενδεικτικά, ένας βηματοδότης τύπου SENSIA SESR01 στην Ελλάδα κοστίζει 1.346 ευρώ ενώ στην Κύπρο το ίδιο μοντέλο διατίθεται στο 1/3 της «ελληνικής» τιμής. Το «καπέλο» στον εν Ελλάδι βηματοδότη είναι 229%. Άλλος βηματοδότης αξίας 1.812 ευρώ στην χώρα μας, διατίθεται στην Κύπρο 709 ευρώ, δηλαδή ο βηματοδότης είναι 156% πιο ακριβός στην Ελλάδα. Το ίδιο συμβαίνει με όλα τα μοντέλα των δύο εταιριών. Απινιδωτής αξίας 12.227 ευρώ στην χώρα μας, κοστολογείται 8.190 στην Κύπρο (είναι 49% πιο ακριβός στην Ελλάδα), άλλος απινιδωτής αξίας 12.963 ευρώ στην Ελλάδα, κοστίζει 10.800 ευρώ στο σύστημα υγείας της Κύπρου. Η συνολική επιβάρυνση για το ελληνικό δημόσιο εκτιμάται περί τα 9 εκατ. ευρώ μόνο για το 2012.
Μετέωροι οι καρδιοπαθείς με εμφυτεύσιμες συσκευές
Εξίσου σημαντικό με την οικονομική ζημία θεωρείται από γνώστες του χώρου της υγείας και το ολιγοπώλιο που δημιούργησε ο διαγωνισμός: το 63% των προμηθειών εξειδικευμένων προϊόντων καρδιάς έχει δοθεί σε έναν και μόνο κατασκευαστή. Αντίστοιχο ολιγοπώλιο έχει δημιουργηθεί και στο πεδίο των στεντ και των μπαλονιών αγγειοπλαστικής καρδιάς, όπου την πλειονότητα παίρνει πάλι η ίδια εταιρία, προκαλώντας την αντίδραση της Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρίας. Συνολικά έχουν απομακρυνθεί από τη χώρα πέντε διεθνείς εταιρίες –και οι συσκευές τους.
Τα ζητήματα για τους ασθενείς είναι μείζονα. Με δεδομένο, όπως επισημαίνουν ειδικοί στο protothema.gr, ότι οι συσκευές εμφυτεύονται και παρακολουθούνται με την τεχνική υποστήριξη των εξειδικευμένων και πιστοποιημένων τεχνικών των εταιρειών, παραμένει αναπάντητο ποιος διασφαλίζει τη σωστή παρακολούθηση των χιλιάδων ασθενών, στους οποίους είναι ήδη εμφυτευμένες συσκευές άλλων εταιρειών. Επιπλέον, διερωτώνται τι θα συμβεί, όταν μετά από μια διετία, όλοι οι ασθενείς στην Ελλάδα θα έχουν εμφυτευμένες συσκευές αποκλειστικά μιας εταιρίας και ποιος μπορεί να εγγυηθεί στους ασθενείς αυτούς ότι θα αντιμετωπιστούν επαρκώς και απρόσκοπτα όλα τα τυχόν προβλήματα που θα ανακύψουν σε μία πιθανή εμπλοκή με το προϊόν, όπως πχ ανάκληση προϊόντος ή «λουκέτο» του αντιπροσώπου, εμπλοκή που μπορεί να αποδειχθεί πολύ επικίνδυνη για την υγεία τους.
Χαμένοι στη… μετάφραση ΕΠΥ και δημόσια νοσοκομεία
Μπορεί η ΕΠΥ να κατάφερε να ολοκληρώσει τον περίφημο ενιαίο κεντρικό διαγωνισμό για βηματοδότες και απινιδωτές και να υπέγραψε τις συμβάσεις με τις δύο εταιρίες, ωστόσο όπως φαίνεται από τα έγγραφα που έχει στη διάθεσή του το protothema.gr, τα δημόσια νοσοκομεία ακολουθούν τους δικούς τους κανόνες και τις δικές τους διαδικασίες σε ό,τι αφορά τις προμήθειες.
Έναν μήνα μετά την αυλαία της κεντρικής διαγωνιστικής διαδικασίας, τουλάχιστον τρεις διοικήσεις νοσοκομείων του ΕΣΥ απευθύνονται στην ίδια πολυεθνική εταιρία που κέρδισε τον διαγωνισμό για να προμηθευτούν… βηματοδότες. Παράγοντες της ΕΠΥ υποστηρίζουν ότι τα νοσοκομεία αρνούνται να εφαρμόσουν τον νόμο βάσει του οποίου υποχρεούνται να αξιοποιούν τις συμβάσεις της ΕΠΥ, επικαλούμενα διάφορες δικαιολογίες, ενώ από την πλευρά των νοσηλευτικών ιδρυμάτων προβάλλεται η απάντηση ότι η διαδικασία των προμηθειών με κεντρικούς διαγωνισμούς πάσχει στην εφαρμογή της. Σε κάθε περίπτωση αυτό που καταδεικνύεται περίτρανα είναι η… Βαβέλ που επικρατεί στις υπηρεσίες και τους φορείς του ΕΣΥ, με ό,τι επιπτώσεις μπορεί να έχει αυτό στις παροχές αλλά και τον κορβανά της υγείας.
protothema.gr
