Στηνείσοδο τουλιµανιού της Ηγουµενίτσαςστήνουν καρτέρι οι λαθρεπιβάτες της απόγνωσης. Εκατοντάδες παράνοµοι µετανάστες χυµούν στις νταλίκες. Γαντζώνονται από τη ρεζέρβα, αγκαλιάζουντον πίσω άξονα, τρυπώνουν στην αεροτοµή. Για να ταξιδέψουν στην Ιταλία και τη νέα τους ζωή.
Μαζεύονται σαν πέσει ο ήλιος. Αράζουν στις µπαριέρες της Εγνατίας Οδού ή κόβουν βόλτες στη µέση του δρόµου. Είναι πάνω από200. Με πρόσωπα ξεραµένα από τοκρύο. Φορούν µπλούζες που σακουλιάζουν πάνωτους, λασπωµένα παπούτσια και σκούφους φαγωµένους απ’ τον σκόρο –ό,τι βρήκαν στα σκουπίδια. ∆εν έχουν σακίδια στην πλάτη. Αλλωστε,έτσι όπως ταξιδεύουν, δενµπορούν να κουβαλήσουν πολλά.
Περιµένουντις πρώτες νταλίκες που θα πλησιάσουν το λιµάνι της Ηγουµενίτσας. Οταν αυτές εµφανίζονται, οµάδες των είκοσι ατόµων φράζουν µε τα σώµατά τουςτον δρόµο. Οι υπόλοιποι ορµούν στις καρότσες. Κρύβονται στις παλετοθήκες, εισβάλλουν στην καµπίνα, γραπώνονται κάτω απ’ το σασί. Αλλοι σκαρφαλώνουν πάνω στα φορτηγά για να σκίσουν τον µουσαµά και να χωθούνστο εµπόρευµα. Οι οδηγοί προσπαθούννα τους αποφύγουν µε ελιγµούς ή να τους τροµάξουν αναπτύσσοντας ταχύτητα. Οι κάτοικοι της Ηγουµενίτσας τούς βλέπουν στα µέρη τους από το 2002. Κούρδοι τότε οι περισσότεροι, κάθονταν το πολύ για ένα δίµηνο. Το πέρασµα ήταν πιο εύκολο. Ο έλεγχος πιο χαλαρός. Το τελευταίο εξάµηνο όµως έχει αυξηθεί ο αριθµός τους και το διάστηµαπαραµονής τους. Πάνω από 600 έχουν εγκλωβιστεί στην περιοχή, αφού το ταξίδι απέναντι µοιάζει ακατόρθωτο. Οι περισσότεροι είχαν δοκιµάσει την τύχη τους στηνΠάτρα. ∆εν τα κατάφεραν εκεί και αναζήτησαν άλλο λιµάνι. Στην Ηγουµενίτσα έστησαν παράγκες, τρέφονται από τους κάδους και συγκρούονται κατά καιρούς µεταξύ τους για τα ορµητήρια. Οι ντόπιοι άλλοτε τους αντιµετώπιζαν ως πρόβληµα στις παρυφές της πόλης. Ωσπου οι καταυλισµοί πλησίασαν τα δικά τους σπίτια.
όι ΚΆΤΆΥΛΙςΜόι. Οι παράνοµοι µετανάστες έχουν χωρίσει µε εθνοτικά κριτήρια τα µέρηόπου κατοικούν. Στο βουνό µένουν οι Αφρικανοί. Οι Αφγανοί µε τους Ιρακινούς έχουν εγκατασταθεί στον ελαιώνα. Στις πευκόφυτες πλαγιές του Λαδοχωρίου µια κοινωνία σκαρφάλωσε στα βράχια. Εκατοντάδες έχουν φτιάξει εκεί τον δικό τους καταυλισµό µε ξύλα, νάιλον και ψάθες. Ανεβαίνουµε το γλιστερό µονοπάτι που οδηγείστα σπίτια τους. Πατάµεσε αποµεινάρια εστιώνπου είχανανάψει για να ψήσουν ήνα ζεσταθούν.Αποφάγια και σκουπίδια έχουν σχηµατίσει λοφάκια έξω από τις σκηνές. Ο αέρας µυρίζει µούχλα και απλυσιά. ∆ύο Σουδανοί παίζουν χαρτιά. Τρεις Μαροκινοί αναζητούν σε έναν χάρτη τα ιταλικά λιµάνια και µια παρέα Αλγερινών τραγουδά χτυπώντας ένα τουµπερλέκι. Ανά δύο εβδοµάδες, στα πόδια του βουνού σταµατά το µαύρο βαν του ιερέα Θεόδωρου Ζώη. Τους φέρνει φαγητό. Οι µερίδες δεν φτάνουν γιαόλους. Καθηµερινά, αρκετοί ζητιανεύουνστην πόλη. Ο Κώστας Παππάς, υπάλληλος σε φούρνο στο λιµάνι, τους δίνει 60 κιλά ψωµί.«Φρέσκο, παλιό, τα πάντα. Τους λυπάσαι. Κάθονται απ’ έξω και περιµένουν να τους βοηθήσεις. ∆εν έχουν προκαλέσει πολλά προβλήµατα σε εµάς, αλλά ο κόσµος φοβάται. Τοβράδυ δύσκολα κυκλοφορεί», λέει.
Στον ελαιώνακοιµούνται σε δύο παρατηµένα αµάξια, σε αυτοσχέδια
Πάνω από 600 έχουν εγκλωβιστεί στην περιοχή και κάθε απόγευµαπροσπαθούν να πηδήξουν στα φορτηγά και να περάσουν στην Ιταλίακλουβιά που θυµίζουν κοτέτσια ή σε σκηνές µε δάπεδο την υγρή γη. Δίπλα τους ορθώνεταιη σοµόν βίλα του Νικηφόρου Κυράνα, περιτοιχισµένη µε δίµετρο φράχτη και εξοπλισµένη µε κάµερα στο θυροτηλέφωνό της. «Από τη µέρα που είχα ρίξει µπετά, οκτώ χρόνια πριν, είχαν έρθει εδώ κούρδοι πρόσφυγες.Είχα φέρει την αστυνοµία για να τους διώξω. Τώρα µου ζητούν νερό και ρεύµα. Δεν τους δίνω. Γιατί µετά ξέρω ότι θα µαζευτούν κι άλλοι», λέει. ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΙΣ. Η συνύπαρξη των παράνοµων µεταναστών στους καταυλισµούς δεν είναιπάντοτε αρµονική. Σύµφωνα µε την αστυνοµία, έχουν σηµειωθεί τουλάχιστον δύο επεισόδια µεταξύ τουςµε µαχαιρώµατα και πετροπόλεµο που προκάλεσαν φθορές σε καταστήµατα και αυτοκίνητα κατοίκων της περιοχής. «Είµαστε µια οµάδα. Αν πειράξει ένας κάποιον δικό µας, έχει πρόβληµα µε όλους», µαςλένε µετανάστες από την Ερυθραία. Ενώ οι Κούρδοι αποδίδουν τις συµπλοκές στους Βορειοαφρικανούςπου µεθούν και προκαλούν φασαρίες. Τα περιστατικά παραβατικότητας που αφορούν τον ντόπιο πληθυσµό είναι ένας βιασµός και κλοπές σε κότες ή κήπους. Την προηγούµενη εβδοµάδα, έξω από το λιµάνι, ένας αστυνοµικός τραυµατίστηκεελαφρά στο πρόσωπο από πέτρεςπου πετούσαν οι παράνοµοι µετανάστες για να σταµατήσουνφορτηγά καινα επιβιβαστούν σε αυτά.
Τους τελευταίους µήνες έχουν σηµειωθεί και δύο ένοπλες επιθέσεις Ελλήνων εναντίον µεταναστών.Ο ιδιοκτήτης ενός βενζινάδικου πυροβόλησε µια οµάδα που προσπαθούσε να επιβιβαστεί σε φορτηγό, ακρωτηριάζοντας έναν από αυτούς στα γεννητικά τουόργανα. Αλλος κάτοικος τραυµάτισε µε αεροβόλο όπλο στο πρόσωπο έναν παράνοµο µετανάστη.
«Αν ζήσεις ένα βράδυ εδώ, γερνάς»
ΑΡΚΕΤΟΙ ΝΤΟΠΙΟΙ έχουν προσφέρει στους µετανάστες δουλειές, µε µικρές απολαβές, χωρίς ασφάλιση. Ελάχιστοι είναι όµως αυτοί που θέλουν να εργαστούν.Κοιµούνται µέχρι αργά τοµεσηµέρι στις σκηνές τους, αποκαµωµένοι από το ξενύχτι στο λιµάνι. Ή σκοτώνουν τον χρόνο της αναµονής µέχριτο επόµενο καρτέρι κλωτσώντας µια κουρελιασµένη µπάλα σεένα εργοτάξιο. Η ανάγκη της επιβίωσης δεν είναι ίδια για όλους. Ο 30χρονος Καρίµ από την Αλγερία µάς δείχνει ένα φθαρµένο χαρτί της Western Union. Κάθε δίµηνο συγγενείς του απότη Γαλλία τού στέλνουν 800 ευρώ. Με αυτά ζει. Ενώ ο Αφγανός Χαµίντ Αζιζί µαζεύει σκόρπια µεροκάµατα στον ελαιώνα για νααγοράσει τρόφιµα στους συµπατριώτες του. Τον συναντάµε σκαρφαλωµένο σε µια ελιά να ραβδίζει τα κλαδιά της. Πληρώνεται µε δέκα ευρώ την ώρα από τον ιδιοκτήτη του κτήµατος. «Είµαι 17 ετών, αλλά νιώθω 25. Αν ζήσεις ένα βράδυ εδώ, γερνάς. Δεν έχεις τίποτα. Νερό, ρεύµα, φαγητό», λέει. «Ονειρεύοµαι να αποκτήσω διαβατήριο σε κάποια ευρωπαϊκή χώρα. Να ζήσω σε ένα σπίτι». Ο Αζιζί θα φύγει από το χωράφι το απόγευµα καιµε τα πόδια θα φτάσει στο λιµάνι της Ηγουµενίτσας. Για µία ακόµη προσπάθεια.
το ΚΥΝΉΓΉΤΟ. Το ραντεβού της φυγής δίνεται κάθε µέρα στις 17.30. Περίπου δέκα αστυνοµικοί προσπαθούν µε παραινέσεις ή σκίζοντας τον αέρα µε τα κλοµπ να αποµακρύνουν τους παράνοµους µετανάστεςαπό τα φορτηγά. Ο όχλος τούς εµπαίζει. Πλησιάζουν τις καρότσες. Τους κυκλώνουν. Προσπαθούν να χωθούν στον τράκτορα ότανδεν τους κοιτούν. Γελούν όταν οι αστυνοµικοί χάνουν τον έλεγχο και βρίζουν. «Στην Πάτρα ορµούσαν από ταφανάρια. Εδώ περιµένουνστην πύλη. Ενας κρεµόταν από τη ρεζέρβα µου. Την ώρα που πήγα να µπω στο πλοίο το αυτοκίνητο βρήκε. Τον άκουσα να φωνάζει. Θα τονέλιωνα. Παίζουν τη ζωή τους για να φύγουν. Δεν λογαριάζουν τίποτα», λέει ο Βαγγέλης Αχλαδάς, 35 χρόνια οδηγός νταλίκας, που κάθε εβδοµάδα κάνει το δροµολόγιο για Ιταλία. Το πέρασµα µοιάζει αδύνατο. Μετά την είσοδο τους περιµένει το Λιµενικό. Απέναντι, οι κάµερες θερµικής απεικόνισης των Ιταλών. Κάποιοι επιµένουνµήνες. Αλλοι έχουν κλείσει πάνω από χρόνο. Οι οδηγοί έχουν µάθει τα κόλπα τους. Ξέρουν πού να κοιτάξουν. Το ίδιο και οι Αρχές. Το κυνήγι των φορτηγών πέρα από κίνηση απόγνωσης έχει λάβει πλέον τον χαρακτήρα πανηγυριού. Μια καθιερωµένη µάζωξη. Μια έκρηξη αδρεναλίνης. Μια ψευδαίσθηση προσπάθειας.
Αλλοι ακολουθούν νέα µονοπάτια. Ο Εζελτνίν Αµπντελραχµάν, 32 ετών, δικηγόρος από το Σουδάν, προσπάθησε να φτάσειστην Ιταλία µετα πόδια. Τον έπιασαν δύο φορές. Στο Μαυροβούνιο και στην Κροατία. Και τον έστειλαν καιπάλι στην Ηγουµενίτσα. Εχει τέσσερις µήνες που ζει στον καταυλισµό. Αλλά δεν σκοπεύει να τα παρατήσει. «Μας βλέπουν βρώµικους. Ξέρουν ότι τρώµε από τα σκουπίδια.Αλλά βρήκαµε αυτή τη ζωή εδώ. Οι Ελληνες δεν αντιλαµβάνονται την κατάστασή µας. Δεν χρειάζεται να µου δώσουν χρήµατα. Θέλω να µε καταλάβουν. Γιατί βρίσκοµαι στην Ηγουµενίτσα. Γιατί κρύβοµαι κάτω απ’ τα φορτηγά, αν και είναι επικίνδυνο», λέει. «Εφυγα από την Αφρική για να σώσω τη ζωή µου και την έχασα εδώ».
ΤΑΞΙΔΙ ΜΕ ΕΠΊΣΤΡΟΦΉ
απ’ όσους φεύγουν, οι περισσότεροι επιστρέφουν αµέσως. οι ίταλοί επαναπροώθησαν στην Ηγουµενίτσα 1.412 άτοµα το 2010. Το ίδιο διάστηµα οι ελληνικές λιµενικές αρχές εντόπισαν στο λιµάνι 725 παράνοµους µετανάστες. ο ίρακινός Γιάκταρ αµπάς πιάστηκε τρεις φορές στην ίταλία και επέστρεψε. «Τώρα θέλω να γυρίσω στην πατρίδα µου», λέει.
Στους δύο χώρους κράτησης (70 τ.µ.) στοιβάζονται σήµερα 80 άνθρωποι. Η κράτησή τους διαρκεί από πέντε µέρες έως δύο µήνες.
