Η Ουκρανία ακόμη θυμάται το πυρηνικό ατύχημα το οποίος συγκλόνισε τη χώρα στις 26 Απριλίου του 1986. Το ατύχημα διατάραξε σοβαρότατα τις οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες που επικρατούσαν στις γύρω περιοχές και είχε σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον και στην υγεία.
Σήμερα, ο πρόεδρος της χώρας, Βίκτορ Γιανουκόβιτς χαρακτήρισε στο μήνυμά του το ατύχημα του Τσέρνομπιλ ως τη μεγαλύτερη καταστροφή του 20ού αιώνα και ανακοίνωσε την έναρξη της κατασκευής του νέου ατσάλινου κελύφους, που η χώρα ανακοίνωσε το 2007.
Το κέλυφος θα θα κατασκευαστεί από τον όμιλο γαλλικών εταιρειών Novarka και θα κοστίσει 432 εκ. ευρώ. Η νέα σαρκοφάγος θα κατασκευαστεί σε σχετική απόσταση από τον αντιδραστήρα και μόλις ολοκληρωθεί θα μετακινηθεί πάνω σε ράγες προς την τελική της θέση, πάνω από την προϋπάρχουσα σαρκοφάγο.
...Όσοι έζησαν την καταστροφή...
Όσοι βίωσαν στο πετσί τους τη συμφορά -άντρες, γυναίκες, παιδιά, επιστήμονες, μελλοθάνατοι, μητέρες που γέννησαν παραμορφωμένα παιδιά, μαθητές που δεν συναντιούνται πια στο σχολείο αλλά σε μονάδες λευχαιμικών ασθενών, γονείς που έθαψαν τα παιδιά τους, γυναίκες που είδαν τους άντρες τους να λιώνουν ζωντανοί πριν πεθάνουν, κορίτσια που κρύβουν την καταγωγή τους γιατί, αν την αποκαλύψουν, δε θα βρουν σύντροφο για τη ζωή τους- μίλησαν στη Λευκορωσίδα δημοσιογράφο και συγγραφέα, Σβετλάνα Αλεξίεβιτς, για την καταστροφή και αυτή συγκλόνισε την ανθρωπότητα με το βιβλίο της "Τσερνομπίλ: Ένα χρονικό του μέλλοντος" (εκδόσεις Περίπλους, 2001).
"Να σας μιλήσω για την αγάπη ή για το θάνατο; Δεν ξέρω… Μήπως τελικά είναι το ίδιο; Εκείνο τον καιρό ήμασταν νιόπαντροι. Περπατούσαμε στο δρόμο χέρι-χέρι, ακόμη κι όταν πηγαίναμε για ψώνια. Τού έλεγα: 'Σ' αγαπώ', χωρίς να ξέρω ακόμα πόσο πολύ… Ζούσαμε στον πρώτο όροφο του ξενώνα της πυροσβεστικής υπηρεσίας. Στον ίδιο ξενώνα έμεναν ακόμη τρία ζευγάρια με τα οποία μοιραζόμασταν την κουζίνα. Κάτω απ' τα δωμάτιά μας στάθμευαν τα αυτοκίνητα της πυροσβεστικής. Κόκκινα πυροσβεστικά οχήματα. Ο Βάσια ήταν πυροσβέστης. Γνώριζα πάντα,που ήταν και τι έκανε. Εκείνη τη νύχτα, μέσα στον ύπνο μου, άκουσα ένα θόρυβο. Σηκώθηκα να δω από το παράθυρ. Με είδε και μου 'πε: 'Κλείσε τα παράθυρα και πέσε στο κρεβάτι. Έπιασε φωτιά ο αντιδραστήρας. Θα γυρίσω γρήγορα'. Δεν πρόλαβα να δω την έκρηξη. Μόνο τις φλόγες. Τα πάντα έμοιαζαν να τρέμουν μες στο ζεστό αέρα. Φλόγες υψωνόταν μέχρι τον ουρανό και παντού καπνός…αφόρητη ζέστη. Κι αυτός ήταν εκεί έξω […] Τέσσερις η ώρα … Πέντε … Έξι… […] Στις επτά με ενημέρωσαν ότι βρισκόταν στο νοσοκομείο. […] Είχε πρηστεί και ανάσαινε βαριά. Μετά βίας διέκρινες τα μάτια του […]", εξιστορεί η Λουντμίλα Ιγκνατένκο, σύζυγος του πυροσβέστη Βασίλι Ιγκνατένκο, ο οποίος έχασε τελικά την άνιση, όπως αποδείχθηκε, μάχη για τη ζωή, αφήνοντας χήρα, μ' ένα παιδί στην κοιλιά, τη σύζυγό του.
"Η κόρη μου δεν μοιάζει με τα άλλα παιδιά… Όταν μεγαλώσει, θα με ρωτήσει: 'Γιατί δεν είμαι σαν όλους τους άλλους;'. Όταν γεννήθηκε, δεν ήταν ένα κανονικό νεογέννητο, αλλά ένας ζωντανός σάκος, κλειστός απ' όλες τις πλευρές, χωρίς ούτε ένα ράγισμα. Μόνον τα μάτια της ήταν ανοιχτά. Στον ιατρικό της φάκελο έγραψαν: 'Σύνθετη παθολογία εκ γενετής: απλασία της έδρας, απλασία του κόλπου, απλασία του αριστερού νεφρού'. Κάπως έτσι λέγεται αυτό που έχει με επιστημονικούς όρους- με απλές όμως λέξεις, λέγεται: 'δεν έχει ποπό, δεν έχει πιπί κι έχει ένα μόνο νεφρό'. Τη δεύτερη μέρα της ζωής της την πήγα στο χειρουργείο. Άνοιξε τα μάτια της και μου φάνηκε πως μου χαμογέλασε. Στην αρχή νόμισα πως θα έβαζε τα κλάματα, όμως- μα τω Θεώ- χαμογέλασε! Τα νεογέννητα με τέτοια παθολογία δεν επιζούν- πεθαίνουν αμέσως. Δεν πέθανε όμως, γιατί την αγαπώ. Σε τέσσερα χρόνια υποβλήθηκε σε τέσσερις εγχειρήσεις. Είναι το μοναδικό παιδί στη Λευκορωσία, που επέζησε με τέτοια σύνθετη παθολογία. Τη λατρεύω … (Σταματά). Δεν μπορώ να ξανακάνω παιδιά. Δεν το τολμώ…", λέει η Λαρίσα Ζ., μητέρα, που έφερε στον κόσμο ένα παιδί, στο σώμα του οποίου είναι αποτυπωμένες με τον πλέον έκδηλο τρόπο οι συνέπειες του τραγικού πυρηνικού ατυχήματος.
Επιστοφή στη "νεκρή γη"
Στην αγγλική ιστοσελίδα της "Φωνής της Αμερικής" διαβάσαμε ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον άρθρο για την επιστροφή μιας γυναίκας στο χωριό της, κοντά στο Τσερνομπίλ, έπειτα από πολλά χρόνια.
Η Ήρα Χβόστικ κατάγεται από ένα μικρό χωριό της Ουκρανίας, τη Ρεντκόβκα, όπου εξακολουθεί να ζει ο 92χρονος παππούς της, μόνος, σ' ένα ξύλινο αγροτόσπιτο, που κάποτε στέγαζε τις ζωές και τα όνειρα τριών γενιών. Για την οικογένεια Χβόστικ, το χωριό αυτό, που βρίσκεται σε απόσταση σχεδόν τριών ωρών από την πρωτεύουσα της Ουκρανίας, το Κίεβο, ήταν ένα ασφαλές μέρος, όπου η ζωή κυλούσε ήρεμα έως το πυρηνικό ατύχημα στο Τσερνομπίλ.
"Αυτό θεωρούταν ένα από τα κεντρικά χωριά της περιοχής", λέει η Ήρα, δείχνοντας με το χέρι τη μεγάλη σειρά από τα άδεια, εγκαταλελειμμένα σπίτια. "Ήταν το σπίτι μου. Τώρα πια δεν το αναγνωρίζω καν", αναφέρει χαρακτηριστικά.
Η Ήρα ήταν μόλις 14 ετών, όταν σημειώθηκε το πυρηνικό ατύχημα του Τσερνομπίλ, σε απόσταση μόλις 35 χιλιομέτρων από το χωριό της. Θυμάται πως τότε, ζητούσαν οι αρχές από τα κορίτσια που πήγαιναν σχολείο να σκεπάζουν τα κεφάλια τους και να μένουν σπίτι. Σήμερα, δεν υπάρχει πλέον το σχολείο εκείνο, όπως και το μεγαλύτερο μέρος του χωριού…
